Si ndikojnë ekranet në sytë e fëmijëve dhe çfarë mund të bëni për këtë

 

Fëmijët dhe teknologjia janë praktikisht të pandashme këto ditë. Qoftë për qëllime edukative apo thjesht argëtuese, fëmijët po kalojnë një pjesë të mirë të ditës së tyre në “kohën e ekranit” – duke parë ekranet LED të kompjuterëve, tabletëve, telefonave inteligjentë dhe pajisjeve të tjera dixhitale.

Sipas “Common Sense Media”, fëmijët nën moshën 8 vjeç tani kalojnë më shumë se dy orë në ditë me mediat e ekranit. Për fëmijët 8 deri në 10 vjeç, koha e ekranit trefishohet në gjashtë orë në ditë. Dhe nuk është e pazakontë që fëmijët në shkollën e mesme të shpenzojnë deri në nëntë orë në ditë duke parë ekranet dixhitale.

Nëse po pyesni nëse e gjithë kjo kohë para ekranit mund të shkaktojë probleme për sytë dhe shikimin e fëmijës suaj, përgjigjja e shkurtër është: “Po, ajo shkakton probleme.”

Rreziqet që lidhen me kohën e tepërt para ekranit

Fëmijët që kalojnë disa orë duke ngulur sytë në pajisjet dixhitale janë në rrezik të zhvillimit të këtyre problemeve të lidhura me shikimin:

Sindroma e vizionit kompjuterik

Sindroma e vizionit kompjuterik – e quajtur edhe tendosje dixhitale e syve – është një gjendje që shkaktohet nga stresi vizual nga koha e zgjatur e qëndrimit në pajisje digjitale.

Sindroma e shikimit kompjuterik ka një kombinim simptomash, duke përfshirë: shikim të luhatshëm, sy të lodhur, sy të thatë, dhimbje koke dhe lodhje. Simptoma të tjera jo-vizuale të sindromës së vizionit kompjuterik përfshijnë dhimbjen e qafës, shpinës dhe shpatullave.

Syzet me xhama blu dhe syzet kompjuterike mund të ofrojnë lehtësim nga tendosja dixhitale e syve.

Qëndrimi jo i shëndetshëm

Kur përdorni një kompjuter ose pajisje dixhitale për periudha të gjata, është e zakonshme të filloni të përkuleni nga brenda, të rrumbullakoni shpinën dhe shpatullat, dhe më pas ta anoni kokën prapa dhe të shtrini mjekrën përpara. Kjo sjellje e panatyrshme (dhe e pashëndetshme) – e quajtur “breshka” – çon në shumë nga simptomat jo-vizuale të sindromës së vizionit kompjuterik.

Shkurtpamësia (Miopia)

Studiuesit e shikimit besojnë se rritja e kohës para ekranit tek fëmijët është një faktor rreziku i rëndësishëm për zhvillimin dhe përparimin e miopisë apo shkurtpamësisë. Prevalenca e miopisë është rritur ndjeshëm në dekadat e fundit dhe kjo prirje përkon me rritjen e përdorimit të kompjuterëve dhe pajisjeve dixhitale nga fëmijët.

Rritja e ekspozimit ndaj dritës blu

Drita e dukshme me energji të lartë e quajtur dritë blu emetohet nga ekranet LED të kompjuterëve, tabletëve, telefonave inteligjentë dhe pajisjeve të tjera dixhitale. Megjithëse burimi më i rëndësishëm i ekspozimit ndaj dritës blu është rrezet e diellit natyrale, shumë studiues dhe mjekë të syrit janë të shqetësuar se ekspozimi i shtuar i dritës blu nga kompjuterët dhe pajisjet dixhitale mund të rrisë rrezikun e një personi për sëmundje të syve të lidhura me moshën, si degjenerimi makular më vonë në jetë.

Çfarë duhet bërë

Nuk është realiste të mendosh se fëmijët do të ndalojnë së përdoruri teknologjinë moderne. Por ka disa gjëra të thjeshta që mund të bëni për të ulur rrezikun e fëmijës tuaj për probleme me sytë dhe shikimin nga përdorimi i zgjatur i kompjuterëve dhe pajisjeve dixhitale:

Inkurajoni pushimet e shpeshta vizuale

 

Një nga gjërat më të mira që mund të bëni për të zvogëluar rrezikun e tendosjes dixhitale të syve të fëmijës suaj është t’i detyroni ata të ndjekin rregullin “20-20-20”: Çdo 20 minuta, hiqni sytë nga ekrani juaj dhe shikoni diçka që është të paktën 20 hapa larg (rreth 6 metra) për të paktën 20 sekonda.

Kjo detyrë e thjeshtë relakson muskujt e fokusimit dhe shtrirjes së syve, duke reduktuar rrezikun e shumë prej simptomave të tendosjes dixhitale të syve.

Rregulli 20-20-20 gjithashtu mund të zvogëlojë rrezikun e përparimit të miopisë. Disa kërkime sugjerojnë se fokusimi i lodhjes mund të shoqërohet me fillimin dhe përkeqësimin e miopisë. Bërja e pushimeve të shpeshta nga shikimi në ekranet dixhitale ndihmon në uljen e kësaj lodhjeje.

Inkurajoni kontrolle të shpeshta të qëndrimit

Koha e nevojshme për të ndjekur rregullin 20-20-20 është gjithashtu një kohë e mirë për t’u ulur drejt dhe për të rregulluar kokën, qafën dhe shpatullat. Lëvizja e kokës ngadalë djathtas dhe majtas dhe gjithashtu lart e poshtë mund të lehtësojë muskujt e tendosur dhe të zvogëlojë lodhjen.

Nëse është e mundur, ngritja për të ecur dhe shtrirë të gjithë trupin është gjithashtu një ide e mirë për të reduktuar rrezikun e simptomave jo-vizuale të sindromës së shikimit kompjuterik.

Mbroni sytë e tyre nga drita blu

Aktualisht, askush nuk e di me siguri se sa i dëmshëm mund të jetë për sytë e një fëmije me kalimin e kohës ekspozimi i shtuar ndaj dritës blu të emetuar nga ekranet e kompjuterëve dhe pajisjet dixhitale. Studiuesve mund t’u duhen dekada për ta zgjidhur atë.

 

Ndërkohë, është e kujdesshme të mbroni sytë e fëmijës suaj nga drita blu si dhe nga rrezet e diellit dhe pajisjet dixhitale.

Jashtë, syzet e diellit të polarizuara ofrojnë mbrojtjen më të mirë nga shkëlqimi dhe drita blu, duke bllokuar afërsisht 90 për qind ose më shumë të dritës blu të dëmshme të diellit.

Për përdorim të brendshme dhe të jashtme, lentet fotokromike si lentet Transitions janë një zgjedhje e shkëlqyer.

Për përdorim të brendshme, lentet e syzeve me një filtër të integruar të dritës blu janë një zgjedhje e mirë.

Kini parasysh se kompani të ndryshme të lenteve të syzeve mund të matin ndryshe vetitë e filtrimit të dritës blu dhe lentet me filtrat më efektivë të dritës blu kanë një nuancë që do të ndikojë në pamjen e këtyre lenteve.

Së fundi, disa veshje anti-reflektuese mund të ndihmojnë lentet e syzeve të filtrojnë dritën blu.

Është një ide e shkëlqyeshme të vendosni orare pa media çdo ditë për të thyer fiksimin e fëmijës tuaj në pajisjet dixhitale, për të zvogëluar lodhjen e syve dhe për të kufizuar ekspozimin ndaj dritës blu. Përdoreni këtë kohë për t’u lidhur si familje.

Bëni kontrollen okulistike rregullisht të syve

Së fundi, planifikoni kontrollen vjetore të syve për fëmijët tuaj përpara fillimit të çdo viti shkollor me një mjek okulistik pranë jush.

Përveç sigurimit që sytë e fëmijës tuaj janë të shëndetshëm dhe që shohin mirë, ju mund të merrni sugjerime specifike për të zvogëluar rrezikun dhe simptomat e tendosjes së syve të kompjuterit.

Fëmijët dhe teknologjia janë e ardhmja. Marrja e këtyre masave të thjeshta mund të bëjë një rrugë të gjatë drejt mbajtjes së fëmijës tuaj me njohuri teknologjike të shohë qartë dhe rehat për vitet në vijim.

 

Cakto terminin në:

Optika Gacaferi (Qendër Zejtare) Pejë, Kosovë.

Telefoni: 045 555 209